27 maart 2020
Foto: Jarretera / Shutterstock.com
Tbs is een afkorting van terbeschikkingstelling. Dit is geen straf, maar een maatregel.
De rechter kan deze maatregel opleggen aan mensen die een zwaar misdrijf hebben gepleegd en daarvoor helemaal of gedeeltelijk ‘ontoerekeningsvatbaar’ zijn verklaard. Dat betekent dat het misdrijf de persoon niet (volledig) aangerekend kan worden, omdat de dader lijdt aan een ernstige psychiatrische stoornis. Daarnaast is het belangrijk dat de kans op herhaling (recidive) aanwezig moet zijn.
Er zijn twee varianten van tbs
Als het delict wel gedeeltelijk aangerekend kan worden, kan de rechter ook nog een straf opleggen. Deze straf zal de persoon eerst uit moeten zitten, voordat de tbs start.
Zodra de terbeschikkingstelling start, zijn er twee varianten:
- Tbs met bevel tot dwangverpleging. Dan word je opgenomen in een tbs-kliniek en moet je je houden aan de behandeling die daar geboden wordt.
- Tbs met voorwaarden. Bij deze variant word je niet opgenomen in een kliniek, maar mag je met voorwaarden naar buiten. Als je je niet aan deze voorwaarden houdt, dan moet je alsnog opgenomen worden in een Tbs-kliniek. De reclassering zal toezien op deze voorwaarden.
Wat is een tbs-kliniek?
Tbs-gestelden krijgen in deze kliniek een behandeling passend bij hun psychische problemen en stoornissen. Elke patiënt krijgt een andere behandeling, want geen enkel persoon is immers hetzelfde. Het doel van de behandeling is de patiënt zoveel mogelijk op hun eigen verantwoordelijkheden aan te spreken en het behandelen van de stoornissen.
Ondanks dat de rechter kan bepalen dat een persoon mee moet werken aan een tbs-behandeling, kan de patiënt er zelf voor kiezen om alsnog niet mee te werken aan de behandeling.
Het betekent echter wel dat als iemand ervoor kiest om niet mee te werken aan een behandeling, de rechter de tbs-maatregel dan ook steeds zal verlengen. In een dergelijk geval wordt iemand op een langdurige verblijfsafdeling geplaatst (longstay). De rechter staat het niet toe dat iemand die een ernstig delict heeft gepleegd, onbehandeld weer vrijgelaten wordt. Op een longstay afdeling krijgt de patiënt geen intensieve behandeling meer voor zijn stoornis. Wel psychische en/of medische zorg en beveiliging. Ook is het verblijf op deze afdeling niet gericht op terugkeer naar de maatschappij en krijgt de patiënt geen mogelijkheid tot verlof.
De tbs zal in de eerste instantie opgelegd worden voor 2 jaar. Dit kan steeds verlengd worden met 1 of 2 jaar indien de rechter dat noodzakelijk vindt. Een tbs met dwangverpleging eindigt altijd in een voorwaardelijk traject. Dat betekent dat de dader ook na het aflopen van de maatregel, zich moet houden aan de afspraken met de reclassering.
Er is geen maximumtermijn meer voor de voorwaardelijke beëindiging van de tbs. Dat betekent dat de rechter zolang als nodig is, het voorwaardelijke traject mogen verlengen met 1 of 2 jaar per keer.
Nederland kent 2 tbs-klinieken van de Rijksoverheid
- FPC De Oostvaarderskliniek in Almere
- CTP Veldzicht in Balkbrug
Ook kan de Rijksoverheid in 9 particuliere klinieken de zorg voor tbs’ers inkopen.
Werken in een tbs-kliniek?
Je hebt wel enkele belangrijke eigenschappen nodig, om je staande te kunnen houden in een tbs-kliniek. Denk aan alertheid, samenwerken en overleggen. Patiënten verblijven in een tbs-kliniek wegens een ernstig misdrijf, bijvoorbeeld een levens-, zeden- of geweldsdelict. Je moet rekening houden met heftige gebeurtenissen en verhalen. Daarom is het belangrijk dat je je eigen grenzen kunt herkennen en ze bespreekbaar kan maken.
Vanwege de gevarenrisico’s in de kliniek, zal je ook nooit alleen werken. Je bent altijd met een of meerdere collega’s aan het werk. De deuren zitten op slot en alle scherpe voorwerpen zitten veilig opgeborgen. Je werkt met een noodsysteem, waar je op kan drukken als je hulp nodig hebt.
Voordat je de kliniek in mag, moet je door detectiepoortjes heen en je mag geen mobiele telefoon bij je hebben. Je kunt het zien als een gevangenis, waar vergelijkbare protocollen gehanteerd worden.
Wat voor banen zijn er in een tbs-kliniek?
- Beveiliging
- Sociotherapeut
- Verpleegkundige
- Maatschappelijk werker
- Sportinstructeur
- Arbeidstrainer
- Basispsycholoog
- GZ-psycholoog
- Psychotherapeut
- Psychiater
- Medewerker zorgadministratie
- Stagiaires
- Vrijwilligers